Ωραία, έκαμες την έρευνα σου, αποφάσισες ένα περίπου τί είδους σπίτι θέλεις, έκαμες τζαι τα αρχιτεκτονικά σχέδια, ήβρες τζαι ποιός θα σου το χτίσει. Το επόμενο είναι και το πιο κρίσιμο στάδιο:
η υπογραφή του συμβολαίου!
Η υπογραφή που θα σφραγίσει τη συμφωνία σου με την εταιρία στην οποία εκατάληξες είναι σημαντική και δεσμευτική. Πρέπει να είσαι ιδιαίτερα προσεκτικός για τα πράματα τα οποία θα αποδεκτείς υπογράφοντας. Ξέρεις την ατάκα "
την πούτσα σου τζαι την υπογραφή σου προσέχεις πού την βάλλεις" έννεν;
Σαν μια αρχική βασική αρχή, λέω το εξής:
όταν σου δώσουν το συμβόλαιο που θα σου ετοιμάσουν, διαβάζεις το προσεκτικά. Μετά διαβάζεις το προσεκτικότερα τζαι μετά ξαναδιαβάζεις το. Μετά είσαι έτοιμος να αρχίσεις να το αναλύεις τζαι να το μελετάς.
Όταν εκατάληξα εγώ στην εταιρία που θα μου έχτιζε το σπίτι και μετά την ολοκλήρωση των διαδικασιών για τα αρχιτεκτονικά κλπ, ειδοποιήσαν με για να πάω να υπογράψω το συμβόλαιο για να μπορούν να αρχίσουν οι διαδικασίες της κατασκευής. Ο διευθυντής της εταιρίας τότε ήταν με την εντύπωση ότι θα επήεννα στο γραφείο του, θα έριχνα μια ματιά και θα έβαλλα την "πλαθκιάν" μου. Get serious man!
Επήα στο γραφείο του, έπιασα το συμβόλαιο τζαι είπα του ότι θα το μελετήσω και θα επανέλθω με τις παρατηρήσεις μου.
Just for the record: έπερνα το τζι έφερνα το, επανέρχουμουν με παρατηρήσεις/απαιτήσεις/διορθώσεις για 3 μήνες μέχρι να αποφασίσω ότι εν safe enough να το υπογράψω.
Όταν επήα σπίτι με το συμβόλαιο, έκατσα τζαι έκαμα μιαν πρώτη ανάγνωση. Κατ' αρχάς να πώ τί περιλάμβανε το συμβόλαιο. Το -πολυσέλιδο ομολογουμένως- συμβόλαιο περιλάμβανε τα εξής: τους όρους της συμφωνίας, αναλυτική κοστολόγηση για τα πάντα και τα αρχιτεκτονικά σχέδια. Με την πρώτη ανάγνωση εκατάλαβα ότι οι όροι του συμβολαίου εκαλύφκαν από όλες τες απόψεις τον εργολάβο. Για τον εργοδότη (εμάς δηλαδή) λλία πράματα. Ελάλεν για παράδειγμα ότι
σε περίπτωση που καθυστερά ο εργολάβος λόγω σεισμών, λοιμών, καταποντισμών κλπ (αμαν δεν ευθύνεται δηλαδή για την καθυστέρηση) απλά επεκτείνεται το χρονοδιάγραμμα...σε περίπτωση που καθυστερά ο εργοδότης (εσύ ο μαλάκας που υπογράφεις δηλαδή) μιαν πληρωμή τότε μπαίννει τόκος πάνω κλπ. Κάτσε ρε φίλε...δηλαδή αμαν καθυστερά ο εργολάβος τζαι εν έshει με σεισμούς, με καταποντισμούς, με τσουνάμια τί γίνεται; Ποιόν εν το penalty του εργολάβου; Κανένα σύμφωνα με το (αρχικό) συμβόλαιο. Τούτον ήταν το πρώτο πράμα που εν μου άρεσε. Έγραψα το κάτω τζαι επροχώρησα. Στην πορεία ήβρα αρκετά πράματα που είτε εν μου αρέσκαν, είτε εθέλαν βελτίωση, είτε απλά απουσίαζαν.
Τί συστήνω να προσέξεις όσον αφορά τους όρους του συμβολαίου:
- Κατ' αρχάς στο τέλος των όρων να αναγράφεται ότι ΟΛΟΙ οι όροι είναι θεμελιώδεις και οποιαδήποτε παραβίαση οποιουδήποτε σημείου οποιουδήποτε όρου δικαιολογεί τερματισμό της συμφωνίας από έκαστο συμβαλλόμενο. Αν δεις με λλία λόγια ότι ο εργολάβος εν κάμνει τζίνα για τα οποία εσυμφωνήσετε να δικαιούσαι να τερματίσεις το συμβόλαιο (τζαι ενδεχομένως να κινηθείς νομικά εναντίον του). Το ίδιο να μπορεί να κάμει τζαι ο εργολάβος αμαν παραβιάσεις εσύ όρο του συμβολαίου (πρέπει και οι δύο πλευρές να είναι συνεπείς, όι μόνον ο εργολάβος)
- Να δηλώνεται ΞΕΚΑΘΑΡΑ στο συμβόλαιο η διάρκεια της εγγύησης και το τί θα καλύπτει
- Να δηλώνεται στο συμβόλαιο το χρονοδιάγραμμα (το deadline που λαλούν τζαι οι ITάδες) για την ολοκλήρωση της κατασκευής τζαι επίσης το penalty το οποίο θα πληρώνει ο εργολάβος για τυχόν καθυστερήσεις (Χ ευρώ το μήνα για κάθε μήνα καθυστέρησης κλπ)
- Να δηλώνεται ότι εαν τυχόν ζητήσεις στην πορεία έξτρα πράματα να γινούν, να χρεωθείς με τες τιμές μονάδος που αναγράφονται στην αναλυτική κοστολόγηση. Να μεν έρτουν μετά για παράδειγμα να σου πουν "μα ξέρεις ακρίβηνεν το τάδε κλπ" τζαι να θέλουν να σου τα χρεώσουν το έναν αλλόναν. Πολλά βασικό τούτο
- Να φαίνεται στο συμβόλαιο το ποσό της προκαταβολής που θα δώκεις με την υπογραφή σου
- Να φαίνεται ΞΕΚΑΘΑΡΑ στο συμβόλαιο το ΠΩΣ θα γίνει η παράδωση της κατοικίας αμαν τελιώσει η κατασκευή. Δαμέ έshει κλάππαν τζαι οφείλεις να είσαι προσεκτικός. Στο δικό μου το συμβόλαιο ελάλεν περίπου ότι με το που τελιώνει η κατασκευή, ο επιστάτης παραδίδει τα κλειδιά στον εργοδότη (τον μαλάκα που υπόγραψε δηλαδή, μην επαναλαμβανόμαστε) και η κατοικία θεωρείται ότι παραδόθηκε τζαι η δουλεία του εργολάβου ετέλιωσεν. Κάτσε τη μάππα χαμέ ρε! Δηλαδή εν ο επιστάτης που εννα αποφανθεί αννέν τελιωμένη η δουλειά σας; Τούτον τον όρο άλλαξα τον τζαι έκαμα τον να φαίνεται περίπου έτσι: με το που τελιώνει η κατασκευή, ο επιστάτης παραδίδει τα κλειδιά στον εργοδότη και αφού επιβεβαιώσει ο εργοδότης ότι η κατασκευή έγινε όπως συμφωνήθηκε και δώσει την έγκριση του (ο εργοδότης), τότε και μόνο τότε θεωρείται ότι παραδόθηκε τζαι ότι η δουλειά σας ετέλιωσεν.Με τούντον τρόπο έshεις τους δημμένους ούτως ώστε ούτε δουλειές μισοδότζιν να σου κάμουν, ούτε πράματα να αφήκουν πίσω, ούτε εξόφληση να διανοηθούν να σου ζητήσουν. Πολλά πολλά σημαντικό τζαι τούτο
- Όπως είπα τζαι πιο παλιά ο τρόπος που εδούλευκεν ο εργολάβος ήταν ο εξής: διώ σου μιαν αναλυτικότατην κοστολόγηση (η οποία περιλαμβάνει τζαι πράματα που εν θα θέλεις) τζαι στην πορεία αποφασίζεις αν θέλεις να αφαιρέσεις ή να προσθέσεις πράματα. Μπορεί για παράδειγμα να σε κοστολογήσουν για 2 νιπτήρες στο μπάνιο τζαι εσύ τελικά να αποφασίσεις ότι θέλεις μόνον 1 νιπτήρα. Να μπορείς να τους πείς "αφαιρέστε μου 1 νιπτήρα που την κοστολόγηση". Τούτος ο τρόπος λειτουργίας άρεσεν μου που την αρχή τζαι ήβρα τον πολλά βολικό. Στο συμβόλαιο όμως έγραφεν το εξής: άμαν μας πεις να αφαιρέσουμε κάτι, θα αφαιρείταο μόνο το 90% της αξίας του. Μωρ τί μας λές! Πόθθεν εις τα πόθθεν να μου χρεώννετε τζίντο 10% για κάτι που ΔΕΝ θα κάμετε; Όταν έκαμα τούντην ερώτηση του μάστρου, η pathetic εξήγηση του ήταν η εξής: "εν για να λειτουργά σαν αντικίνιτρο σε κάποιον να αφαιρεί πράματα για να μεν υπάρχουν καθυστερήσεις τζαι προβλήματα". Εννοείται ότι το 90% άλλαξα το σε 100%. Τζαι επελέκουν τους πολλά ώσπου να το δεχτούν. Σε τέτοιο βαθμό που στο τελικό συμβόλαιο γράφει ότι "θα αφαιρείται μόνο το 100%". ΟΚ, δέχουμαι μόνο 100% εν θα ζητήσω παραπάνω
- Πέραν της πολυετούς εγγύησης του σκελετού, συνήθως διούν σου τζαι 1 χρόνο εγγύηση για τυχόν μικροπροβλήματα που μπορεί να παρουσιαστούν (καμιά διαρροή νερού, προβλήματα με τα ρεύματα κλπ κλπ). Επειδή όμως μπορεί να τους πιάεις τηλέφωνον τζαι να παίζουν πελλόν τζαι να καθυστερούν ώσπου να περάσει ο 1 χρόνος της εγγύησης τζαι μετά να μεν μπορείς να κάμεις τίποτε, βάλλεις όρο μες το συμβόλαιο ότι με το που τους ξοφλάς θα σου εκδόσουν τζαι μιαν τραπεζική εγγυητική η οποία θα καλύπτει τούντην εγγύηση για να είσαι καλυμμένος. Στη δική μας την περίπτωση υπήρχεν μέσα τούτος ο όρος
- Ο εργολάβος το πιο πιθανό είναι να βάλει όρο μέσα στο συμβόλαιο ότι οποιεσδήποτε προσθαφαιρέσεις θα γίνονται μετά από έγγραφη ειδοποίηση από πλευράς του ιδιοκτήτη για ναν καλυμμένος. Τούτον εν καλό. ΠΟΤΕ μα ΠΟΤΕ μεν αρκεστείς σε προφορικές συμφωνίες για κάτι που θέλεις να σου κάμουν (είτε τούτο εν έξτρα, είτε είναι διευκρίνηση/τροποποίηση). ΠΑΝΤΑ τζίνα που συμφωνείς μαζί τους να τους τα διάς (τζαι να απαιτείς να σου τα διούν) τζαι γραπτώς. Θα έρτει η φάση που θα σε φκάλλουν κυριολεκτικά πελλόν τζαι αν δεν έshεις τα γραπτά ντοκουμέντα να τους τα τρίψεις στη μούρη (been there, done that) έκατσες πάνω. Ακόμα τζαι για τα πιο απλά πράματα, προτίμα να στείλεις τζαι ένα φαξ ή ένα email για να είσαι καλυμμένος...έννεν κόπος. Αν σε πιάσει τηλέφωνο π.χ. ο επιστάτης τζαι ρωτήσει σε "ήντα χρώμα θέλεις να κάμουμε την εξώπορτα" τζαι πεις του "καφέ", πέψε του τζαι ένα φαξ ή ένα email που να λαλεί ότι το χρώμα που θέλεις εν το καφέ. Αν δεν το κάμεις τζαι πάεις τζαι έβρεις την πόρτα πράσινη επειδή εν εκατάλαβε καλά ο πογιατζής ή εξήασεν ο επιστάτης (ο οποίος έshει πολλούς πελάτες πας τη κκελλέ του) το χρώμα που του είπες, τρέχα γύρευε. Ο επιστάτης θα σε φκάλλει πελλόν τζαι εσύ εν θα έshεις απόδειξη περί του αντιθέτου.
Μετά τους όρους του συμβολαίου εμελετήσαμεν τζαι την αναλυτική κοστολόγηση. Όπως είπα τζαι πιο παλιά, τούτη η κοστολόγηση επεριλάμβαννε τζαι πράματα τα οποία ΔΕΝ εθέλαμε αλλά εθέλαμε να ξέρουμε το τί στοιχίζουν μπας τζαι χρειαστεί να προσθέσουμεν οτιδήποτε. Για τα πράματα που εκρίναμε ότι δεν εθέλαμε, εκάμαμεν μια λίστα ούτως ώστε να αφαιρεθούν που την κοστολόγηση πριν την υπογραφή του συμβολαίου.
Οι διαπραγματεύσεις εκρατήσαν 3 ολόκληρους μήνες. Εν εθέλαμε να βιαστούμε για να περιορίσουμεν στο ελάχιστο τες κλάππες που θα εβρίσκαμε στο δρόμο μας μετά. Επίσης για κάποια πράματα εζορίσαν μας όσπου να τα δεχτούσιν. Ο εργολάβος ΠΑΝΤΑ προσπαθεί να μεν κάμει υποχωρήσεις ή να κάμει ελάχιστες υποχωρήσεις. Εν σημαντικό όμως να τον πιέσεις να έρτει στο σημείο που εσύ κρίνεις σωστό ΠΡΙΝ να υπογράψεις. Μεν περιμένεις να κάμει οποιαδήποτε σοβαρή υποχώρηση μετά την υπογραφή. Κουβέντες του στύλ
"υπόγραψε να μεν καθυστερούν οι διαδικασίες τζαι συμφωνούμεν τα μετά" να μεν τες λάβεις καν υπόψιν! Τούντην κουβένταν είπαν μου την τζι εμένα τζαι έκοψα τους το που την αρχή: αν δεν συμφωνήσουμε σε τούτα που θέλω, δεν υπογράφω!
Ετοίμαζα επιστολές με τες αλλαγές/προσθήκες/αφαιρέσεις που εθέλαμε στο συμβόλαιο τζαι έστελλα τους τα. Τζαι ύστερα που μερικές μέρες επιάνναν με τηλέφωνο ότι εκάμαν τες αλλαγές τζαι να πάω να υπογράψω. Τζαι επήεννα τζαι τα μισά που τζίνα που τους είχα πεί εν τα είχαν λάβει υπόψιν. Τζαι έφευκα. Τζαι ξανά επιστολές. Τζαι ξανά τηλέφωνα. Τζαι ξανά meeting. Τζαι ξανά μισοδότζιν δουλειές. 1,2,3,5,10.
Ώσπου έλαβα δραστικά μέτρα.
Έπιασα το λάπτοπ παραμάσχαλα, το (λειψιμιόν) συμβόλαιο τζαι επήα στο γραφείο του μάστρου.
Είπα του ότι θα μείνω τζιαμέ ώσπου αν τελιώσουμε. "Θα σου λαλώ τζαι θα διορθώνεις" είπα του. Όπερ και εγένετο. Τόσον πολλά με εβαρέθηκε τζίντην ημέρα (ενύχτωσεν ώσπου να τελιώσουμεν) που έκαμεν τζαι λάθη σε κάποιες τιμές (υπέρ μας). Η τιμή που μας έδωκεν για κάποια συγκεκριμένη δουλειά ήταν αρκετά πιο χαμηλή (σχεδόν κόστος) που την τιμή που έπρεπε να μας δώκει (με βάση το είδος και το χρώμα). Όταν ήρτεν η ώρα να πληρώσουμε για τη δουλειά τούτη, ανακαλύψαν τη ματσαράγκα τζαι εζητήσαν παραπάνω λεφτά. Χα! Που τη στιγμή που είχα την υπογραφή τους, δεν εδεχτήκαμε οποιαδήποτε έξτρα χρέωση τζαι απαιτήσαμε να σεβαστούν το συμβόλαιο τζαι την υπογραφή τους. Υποστήκαν τη ζημιά τζαι εκρύψαν.
Στους μήνες που εκράτησε η κατασκευή του σπιτιού, εκάμαμε άπειρους καυκάες τζαι συζητήσεις οικονομικής φύσεως. Εκοντραριστήκαμε πολλές φορές με τον επιμετρητή ποσοτήτων τζαι τον επιστάτη. Τζαι επικαλεστήκαμε πάμπολλες φορές το συμβόλαιο που είχαμε στα χέρια μας για να φκούμε κερδισμένοι. Τα δε φαξ/email που είχαμε για όλα όσα εζητήσαμε κατά καιρούς εφανήκαν εξαιρετικά χρήσιμα ουκ ολίγες φορές. Οι 3 μήνες που "εχαραμίσαμε" ώσπου να υπογράψουμε τελικά άξιζαν τον κόπο...
ΡΝΗ ΜΠΑΛΑ!!!
πας τη σωλήνα τζιαμέ που εν ο κάβαλλος (τζαι νάκκον πιο πίσω), θα μπορούσε να φκάλλει τζαι αφρώδες κρασί...με μπουρμπουλήθρες that is...
